check_box zoom_in zoom_out
SDS VD D 1 23-1

Les sources du droit suisse, XIXe partie : Les sources du droit du canton de Vaud, D. Répression de la sorcellerie en Pays de Vaud (XVe–XVIIe siècles), Tome 1 : le registre Ac 29 des ACV, da Pau Castell Granados, Gwendolin Ortega e Martine Ostorero

Citazione: SDS VD D 1 23-1

Licenza: CC BY-NC-SA

Procès de sorcellerie intenté contre Marguerite Diserens, de Peyres

1498 novembre 6 – 16. [Château de Dommartin]

Marguerite Diserens, de Peyres, détenue au château de Dommartin, comparait le 6 novembre 1498 devant le vice-inquisiteur François Fossaud. Le lendemain, suite à la deuxième monition, Marguerite reconnait avoir été soupçonnée de crime d’hérésie parmi ses voisins et elle admet être la fille d’une femme brûlée comme sorcière à La Sarraz. Le 8 novembre, après la troisième monition, elle avoue avoir fréquenté des hérétiques et reconnait avoir été dénoncée par François Marguet et Isabelle Perat dans leur procès. Ensuite, confrontée, en face à face, à ses accusateurs, elle nie être hérétique. Après un délai de cinq jours, le 13 novembre, Marguerite passe aux aveux et dénonce une femme. Les trois jours suivants, elle poursuit ses aveux et dénonce onze personnes (9 hommes et 2 femmes), y compris les inculpés François Marguet, Isabelle Perat et Pierre Menetrey. Le 16 novembre, après la dernière ratification, le procès est clos. Les actes s’arrêtent ici, mais nous savons que Marguerite a finalement été condamnée au bûcher par le Chapitre de Lausanne, seigneur temporel de Dommartin.

Les procès de François Marguet (SDS VD D 1 21-1 : ACV, Ac 29, p. 365–396), Isabelle Perat (SDS VD D 1 22-1 : ACV, Ac 29, p. 399–414), Marguerite Diserens (SDS VD D 1 23-1 : ACV, Ac 29, p. 349–364) et Pierre des Sauges alias Menetrey (SDS VD D 1 24-1 : ACV, Ac 29, p. 415–438) ont tous été intentés en 1498 au château de Dommartin et présidés par le vice-inquisiteur François Fossaud. Ils sont les témoins d’une nouvelle chasse aux sorciers menée à Dommartin, après la première vague soixante ans auparavant.

Le procès de Marguerite Diserens occupe les pages 349 à 364 du registre Ac 29 ; les pages 350 et 363 à 364 ont été laissées en blanc. Les actes sont rédigés par le notaire André Thovacin et authentifiés à l’aide de son signet, tout comme les trois autres procès du dossier « Dommartin 1498 ». Il est aussi l’auteur des titres et des notes marginales ajoutées tout au long des procès. La page de garde du cahier (p.  349) contient aussi une annotation de type comptable d’une main inconnue. 

Testo editionale

Processus MargaritePersona: uxoris Johannis DiserenPersona: de PeyresLuogo: Dompni MartiniLuogo: 1498Data di origine: 1.1.1498 – 31.12.1498Allineato a destra

[p. 350]Interruzione di pagina|Interruzione di pagina [p. 351]Interruzione di pagina

Processus MargaritePersona: uxoris Johannis DiserenPersona: de PeresLuogo: , parrochie Dompni MartiniLuogo: , filie quondam Rodulphi MillietPersona: de ChivillieLuogo: prope SarratamLuogo: .Allineato a destra

6 novembre 1498

Anno Domini millesimo quatercentesimo nonagesimo octavo et die sexta mensis novembrisData di origine: 6.11.1498, MargaretaPersona: uxor Johannis DiserensPersona: de PeyresLuogo: , parrochie Dompni MartiniLuogo: , pro crimine heresisTermine: in dicto castro fuit detenta ; et a coram venerabili fratre Francisco FossaudiPersona: ordinis Predicatorum conventus LausannensisOrganizzazione: , viceinquisitoreTermine: generali in civitatibus et diocesibus GebennensiLuogo: et SedunensiLuogo: auctoritate apostolica specialiter deputatusCorretto da: deputatob, fuit adducta dicta MargaritaPersona: , omni vinculo carceris soluta, et per eundem dominum viceinquisitorem interrogata et adjurata super sanctis Dei euvangeliis de veritate dicenda, presentando eidem misericordiam Ecclesie, casu quo velleCorretto da: velletc confiteri veritatem super crimine heresis, de quo detinebatur.

Et primo fuit interrogata si sciat causam sue detencionis. Que respondit quod pro fide detinebatur, prout sibi dixerunt illi qui ipsam ceperunt. Sed tamen negat esse talis.

Interrogata qui capiuntur pro fide, dixit quod hereticiTermine: .

Interrogata si credat esse hereticosTermine: , respondit quod non credit.

[p. 352]Interruzione di pagina

Interrogata si credat esse Deum creatorem celi et terre, confitetur.

Interrogata si credat esse demonesTermine: , credit.

Interrogata si credat quod demunTermine: loquatur hominibus, non credit.

Interrogata quem magistrum accipiunt heretici, dixit quod nescit.
Et ultra non fuit interrogata, sed remissa ad diem sequentem. Et hoc pro prima monicioneTermine: canonica, presentibus venerabili domino Larencio CurvillionisPersona: canonicoTermine: LausannensiOrganizzazione: et cellerarioTermine: venerabilis capituli LausannensisOrganizzazione: , dompno Johanne VuystonisPersona: vicarioTermine: dicti loci Dompni MartiniOrganizzazione: , Francisco JacaudPersona: , Johanne SovajatPersona: gubernatoreTermine: ipsius loci, et pluribus aliis testibus ad premissa vocatis et rogatis.

7 novembre 1498

Secunda monicioTermine: Allineato a destra

Anno predicto et die septima mensis novembrisData di origine: 7.11.1498, dicta MargaretaPersona: fuit ad locum auditorii coram prefato domino viceinquisitore d adducta, omni vinculo carceris soluta, et per eundem dominum viceinquisitorem interrogata quem magistrum heretici accipiunt e in dominum, dixit quod laz MalamechancyTermine: Cambio di lingua: francese, videlicet demonem.

Interrogata que opera faciunt heretici, dixit quod omnia mala que facere possunt.

[p. 353]Interruzione di pagina

Interrogata que mala, dixit quod faciunt grelamTermine: et tempestatemTermine: et boreasTermine: agitare ; et demun est cum ipsis, ut ita dici audivit.

Interrogata qualiter etcAbbreviazione., dixit quod faciunt in aqua, videlicet in aliquo fonte, verberando, et quod demun est cum ipsis, ut ita dicitur.

Interrogata que alia opera faciunt heretici, dixit quod ad preceptum demonis faciunt mori homines et bestias, ex audire dici.

Interrogata quomodo faciunt mori, dixit quod nescit, nisi cum quibusdam pulveribusTermine: , ut dici audivit.

Interrogata ubi sit congregacio hereticorum ad talia fiendum, dixit quod vadunt ad sectamTermine: et quod ibidem est demun, qui talia ipsis precipit, ut dici audivit.

Interrogata qua hora heretici vadunt ad sectam, dixit nescire, preter quod vadunt de noctePeriodo: la notte, ut dici audivit. Et quod ibidem est ignis, sed nescit cuius colloris.

Interrogata si in tota parrochia Dompni MartiniLuogo: aliquos habeat malivolos f, dixit quod nescit.

Interrogata si unquam habuerit debatum cum aliquo de dicta parrochia, vel si alicui dederit minas propter quas aliquod malum sibi evenerit, dixit quod non.

[p. 354]Interruzione di pagina

Interrogata si sciverit se habere nomen heretice pravitatis, dixit quod sic, videlicet quod vir suus Johannes DiserensPersona: , primo anno sue disponsacionis, dixit ipsi inquisite uxoriPersona: sue quod dictus Johannes VuystonisPersona: , vicarius Dompni MartiniOrganizzazione: , sibi dixit quod acceperat unam hereticam, ut dicebatur.

Interrogata nomen eius parentum, dixit quod traxit progeniem a villagio de ChivilleLuogo: , parrochie de CuarnensLuogo: prope SarratamLuogo: . Pater eius vocabatur Rodulphus MillietPersona: , mater vero, ut dici audivit, plexam et combustam fuisse pro crimine heresis SarrateLuogo: .

Interrogata si unquam fuerit sibi improperatum crimen heresisTermine: , dixit quod sic, a PetroPersona: eius filiastro, filio secundi viri Petri AmboneyPersona: de Malaz PalluzLuogo: Cambio di lingua: francese, parrochie d’AcentLuogo: . Qui eandem vocavit hereticam propter quoddam debatum quod habuerunt insimul, est annus cum dymidioData: 1497.

Item quod tempore messium hoc annoData: 1498 uxorPersona: PetriPersona: , filii Johannis DiserensPersona: viri sui, propter quoddam debatum quod habuerunt insimul, sibi improperavit et dixit quod erat heretica.

[p. 355]Interruzione di pagina

Interrogata si unquam fecerit diligenciam se purgandi de tali injuria sibi lata, dixit quod non.
Et ulterius non fuit interrogata, seCorretto da: sedg remissa ad diem sequentemData: 8.11.1498. Et hoc pro secunda monicione canonica, presentibus quibus supra.

8 novembre 1498

Tercia monicioTermine: Centrato

Anno quo supra, die octava mensis novembrisData di origine: 8.11.1498, fuit predicta MargueretaPersona: coram prefato domino viceinquisitore adducta modo quo supra et per ipsum interrogata super ipsumCorretto da: ipsoh crimine heresis, de veritate dicenda. Que dixit nichil scire, preter quod dum vir suus secundus supranominatus migrabat ab hoc seculo, eidem inquisite rogitavit ut amore liberorum, quos eidem dimictebat, quod ultra non disponsaretur. Quod et promisit dicta MargaretaPersona: , dicendo quod ipsa tradebat corpus et animam demoni si in contrarium faceret. Sed male advisa disponsavit alium virum quem nunc habet.

Interrogata si unquam demun fuerit sibi loquutus, dixit quod non, ipsa sciente.

Interrogata si sciat quod fuerint facte informaciones in dicta parrochia contra hereticos a pauco tempore citra, [p. 356]Interruzione di paginadixit quod sic, per dominos capituli LausannensisOrganizzazione: , in quibus nonnulli deposuerunt contra ipsam eandem hereticam, ut sibi retulit Nycodus MagamPersona: , sunt circa duo mensesData: settembre 1498.

Item confitetur quod vir suus a tempore predicto eidem inquisite dixit quod recederet si esset talis vel confiteretur. Sed noluit fugere, dicendo quod non erat talis.

Interrogata si unquam frequentaverit societatemTermine: diffamatorum de crimine heresis, dixit quod sic ; et fuit sepe cum Guillermo FabriPersona: , Petro PerrodPersona: et Anthonio BarberPersona: de EchallenLuogo: , in domibus eorum, bibendo et comedendo, et alibi cum eis conversando. Quiquidem post fuerunt plexi in dicto loco.

Item confitetur fuisse sepe ad domum Johannis RichardPersona: de PossentLuogo: et cum eo eius uxorePersona: , necnon Ysabella PeratPersona: pluribus vicibus conversata fuisse, et ipsi parterCorretto da: pariteri cum ea in domo dicto sui viri, sicut vicini faciunt.

Interrogata si sciverit aliquos fore detentos ad causam dicti criminis apudCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: adj CosonayLuogo: isto annoData: 1498, dixit quod sic : luz bel HolozPersona: Cambio di lingua: francese et PeronetamPersona: uxorem Johannis RoliouPersona: medicam.

Interrogata si unquam fuerit sequuta eorum societatem, dixit quod sic, videlicet societatem dicte PeronetePersona: , [p. 357]Interruzione di paginaet quod de Quadragesima proxime lapsa fuit ad domum ipsius PeronetePersona: , ut eandem sanaret de quadam infirmitatem quam paciebatur in mamilla, quamvis eadem PeronetaPersona: esset diffamataTermine: de eodem crimine.

Interrogata si cognoscat Franciscum MarguetPersona: et Ysabellam PeratPersona: et si cum eisdem frequentaverit, faciendo opera mala, dixit quod eosdem cognoscit ; sed negat aliqua mala opera cum ipsis fecisse. Quiquidem dictam in eorum processibus inculpaverunt.

Interrogata si unquam fuerit fa[cit]Corretto da: k aliquibus sortillegiisTermine: , dixit quod non.

Unde dicta MargaritaPersona: fuit convicta de dicto crimine per dictum Franciscum MarguetPersona: et Ysabellam PeratPersona: de PeresLuogo: , qui in faciem ipsius dixerunt eandem esse hereticam et esse de societate eorundem, et fuisse in synagogaTermine: cum ipsis, eandem deprecando ut amore Dei vellet confiteri reatum suum, presentando misericordiam Dei et Ecclesie, prout ipsi fecerunt. Quequidem MargaritaPersona: negavit ita esse.
Et ulterius non fuit interrogata, sed remissa ad diem sequentemData: 9.11.14981, promictendo sibi misericordiam Ecclesie, etcAbbreviazione. Et hoc pro tercia monicione canonica, presentibus quibus supra.

13 novembre 1498

ConfessioCentrato

Anno predicto et die tresdecima mensis novembrisData di origine: 13.11.1498, predicta MargaritaPersona: coram predicto domino viceinquisitore fuit adducta modo quo supra. Et confitetur quod fuit annus cum dimidio, in festo EukaristieTermine: Domini proxime lapsoData: 1498 (festività senza una data fissa) quod ipsa existente in quadam tristicia magna, eo quod paupertas magna [p. 358]Interruzione di paginavigebat in domo sui viri nec habebant unde vivere ; ipsa existente in quadam eorum ochia sita retro domum dicti sui viri de PeresLuogo: , demun in specie hominis vestiti nigro, cuius nomen erat BrunetPersona: 2, eidem inquisite dixit : « MargaritaPersona: tu es in magna mellenconiaTermine:  ; sed si velis michi credere et facere ea que l tibi dicam, faciam tibi multa bona, et panis non defficiet tibi in dicta domo ». Ad illa : « Quid vis ut faciam? ». Tunc demun dixit : « Oportet quod tu neges Deum et Trinitatem ac virginem MariamPersona:  ». Et predicta m–negacio DeiMarginalia sul margine sinistro–m MarguaritaPersona: , hec audiens, negavit Deum et totam Trinitatem, excepta virgine MariaPersona: . Et illico, dictus demun se mutavit in speciem catiTermine: grisei colloris. Que obsculata est eum sub cauda. Et cum dentibus ipsam momordit in brachio destro, ut apparent vestigia in dicto brachio. Et eidem dedit corpus et animam. Hoc facto, dictus demun eidem inquisite precepit ut illa nocte iret ad n–sectaMarginalia sul margine sinistro–n sectam sub castro Dompni MartiniLuogo: . Quod et fecit. Et ibidem erat ignis persey colloris, et multi homines et mulieres comedentesCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: cuo et bibentes, scilicet carnes mutonales et humanas cuius sapor erat dulcis. Interrogata ubi capiebantur dicte carnes humaneTermine: , dixit quod uxorPersona: Johannis RichardiPersona: , fuit annus tempore falcacionisData: 1497, intravit domum Petri LanderonPersona: de Chappellaz VoudanazLuogo: Cambio di lingua: francese de noctePeriodo: la notte, et ibidem interfecitTermine: quandam parvam filiam etatis decem ebdomadarum vel circaEtà: 10 settimane . Deinde apportavit ad dictam sectam, et eandem cosseruntTermine: , videlicet rutyzTermine: Cambio di lingua: francese, deinde comederunt.
Interrogata quomodo scit ita esse, dixCorretto da: dixitp quod audivit a predicta GuillemetaPersona: uxore Johannis RichardPersona: .

[p. 359]Interruzione di pagina

Interrogata quid faciunt de ossibus puerorum quando comederunt carnes, dixit quod comburunt ; dieindeCorretto da: deindeq ex hiis faciunt pulveres, ex quibus faciunt mori gentes et bestias.
Et ultra non fuit interrogata, sed remissa ad diem sequentemData: 14.11.1498, presentibus venerabilibus et circumspectis viris domino Laurencio CurvillionisPersona: cellerario, Stephano SibillionisPersona: et Glaudio de StaviacoPersona: canonicisTermine: ecclesie LausannensisOrganizzazione: , dompno Johanne VuystonisPersona: cappellanoTermine: vicario Dompni MartiniOrganizzazione: , Francisco JacautPersona: castellanoTermine: dicti loci, Johanne SovajatPersona: gubernatoreCorrezione all’altezza della riga, sostituisce: gubertor dicti loci, et pluribus aliis testibus ad premissa vocatis et rogatis.

14 novembre 1498

Alia repeticioTermine: Centrato

Anno ut supra eCorretto da: ets die quartadecima mensis novembrisData di origine: 14.11.1498, fuit dicta MargaretaPersona: interrogata per dictum dominum viceinquisitorem quid ultra predicta fecerunt in dicta secta. Dixit et confessa fuit quod demun ibidem erat in specie hominis cum ipsis hereticis ; et ipsis precipiebat quod facerent omnia mala que facere possent. Et quod ibidem homines cum mulieribus habitabant modo sodomiticoTermine:  ; et ipsamet habitavit cum Francisco MarguetPersona: simili modo.

Interrogata qua die ibat ad sectam, dixit quod die jovisPeriodo: giovedì. Et dixit quod vocant beatam virginem MariamPersona: laz RossazCambio di lingua: francese.

Interrogata si ibat pedester ad dictam sectam, dixit quod non ; sed demun sibi tradidit unum baculumTermine: et unum aulobostrumTermine: repletum unguentoTermine: , cum quo ungebat dictum baculum ; et ascendebat desuper cum volebat, dicendo : « Vade, ex parte diaboliTermine: , vade ! ». Quo facto, inmediate erat illuc.

Interrogata de suis complicibus, dixit vidisse et realiter t–complicesMarginalia sul margine sinistro–t cognovisse in dicta secta Franciscum MarguetPersona: , YsabellamPersona: relictam Johannis PeratPersona: de PeresLuogo: , Peronetum JacautPersona: , Francesiam JacautPersona: de SugniensLuogo: , GuillemetamPersona: uxorem Johannis [p. 360]Interruzione di paginaRichardPersona: , JohannemPersona: eius filium, Girardum MadalenaPersona: de Pullie PictetLuogo: , Glaudium Adnar le MagnynCambio di lingua: francesePersona: de BoctentLuogo: , et Petrum MenetreyPersona: de Pullie luz GrantCambio di lingua: franceseLuogo: , Johannem Richard senioremPersona: patrem dicti JohannisPersona: de PossentLuogo: , et Petrum GleyPersona: de Villario lu TerreuxCambio di lingua: franceseLuogo: , agentes et facientes actus quos soliti fuerunt facere in dicta secta.

Interrogata a quo tempore non fuit in secta, dixit [quod]Omissione, completato per analogiau sunt bene circa duo aut tres mensesData: settembre 1498, videlicet a tempore quod vox et fama extitit contra eosdem.

Interrogata si in confessione sacramentali confessa fuerit unquam dictum crimen heresis, dixit quod non, quia non audebat propter demonem magistrum suum, a quo sepe fuit verberata.
Et ultra non fuit interrogata, sed remissa ad diem sequentemData: 15.11.1498, presentibus quibus supra et pluribus aliis.

15 novembre 1498

Alia repeticioAllineato a destra

Anno ut supra et die quindecima mensis novembrisData di origine: 15.11.1498, predicta MargaretaPersona: per prefatum dominum viceinquisitorem fuit interrogata quid demun ipsis dat ad nocendum hominibus et bestiis. Dixit quod sibi tradidit unum aulobostrumTermine: repletum pulveribus. Sed numquam dedit nec nocuit alicui, ut dixit. Et confitetur fecisse crucem in terra ad instigacionem magistri sui, digito ; deinde expuit et calcavit desuper pede sinistro.

Item confitetur quod demun ipsis precipit, quando capiunt aquam benedictam, quod non prohiciant contra eorum faciem sed prohiciant retro ipsos per supra caput. Et quod, quando recipiunt corpus ChristiTermine: , quod reservant in ore ; deinde apportant ad synagogamTermine: . Et quod hoc anno in PascateTermine: Data: 1498 (festività senza una data fissa), dicta MargaritaPersona: vidit portasse lune sequente PascheTermine: Periodo: lunedì sacrum corpus Christi GuillemetePersona: uxori Johannis RichardPersona: ad predictam [p. 361]Interruzione di paginasectam, et posuerunt in patella ad fricandum ; sed exivit a patella et evanuit ab oculis ipsorum. Et confitetur quod ille qui maiora facit mala, est maior in secta et maiorem percipit mercedem a dyaboloTermine: tam argentem quam alias.

Interrogata de suis complicibus, dixit realiter vidisse et cognovisse in dicta secta supradictos et prenominatos, agentes et facientes actus supradictos.
Nec ulterius dixit nec eciam fuit interrogata, sed remissa ad diem sequentemData: 16.11.1498, presentibus dompno Johanne VuystonisPersona: vicario dicti loci, Francisco JacautPersona: , Johanne SovajatPersona: et Petro SilvestriPersona: gubernatoribus ipsius loci, ac pluribus aliis testibus ad premissa vocatis et rogatis.

16 novembre 1498

Alia repeticio cum conclusione processus dicte MargaritePersona: inquisiteAllineato a destra

Anno quo supra et die sexdecima predicti novembrisData di origine: 16.11.1498, dicta MargueretaPersona: fuit per prefatum dominum viceinquisitorem interimCorretto da: iterumv interrogata super maleficiisTermine: per eam ad causam dicti criminis heresis perpetratis. Que dixit et respondit alia nescire preter illa que superius dixit et confessa est. Excepto confitetur habuisse societatem magistri sui dicti BrunetPersona: in specie w hominis in dicta septaSic trina vice interpellatis vicibus. Et quod quando quoiverat cum eo, infirmabatur per tres aut per quatuor dies postPeriodo: 3 giorni ; et habebat membrum frigidum. Aliud nescit.

Interrogata iterum de suis complicibus, dixit vidisse x–complicesMarginalia sul margine sinistro–x et realiter cognovisse in sectis supradictis sepe supradictos Franciscum MarguetPersona: , YsabellamPersona: de PeresLuogo: dictam JolyazPersona: Cambio di lingua: francese, Pernetum JacautPersona: , Johannem RichardPersona: , GuillemetamPersona: eius uxorem, JohannemPersona: eorundem conjugum filium, Francesiam Avvy dictam JacaudPersona: de SugniensLuogo: , Girardum de laz MadaleynazCambio di lingua: francesePersona: de Pullie PictetLuogo: , Petrum MenetreyPersona: 3 de Pullie luz GrantCambio di lingua: franceseLuogo: , et quendam senem vocatum PilletPersona: de Sancto CiriacoLuogo: 4 vestitum quadam veste rossetazCambio di lingua: francese, agentes et facientes in dicta secta honoremque reverenciam demoni, [p. 362]Interruzione di paginaet alia facientes que heretici ibidem soliti sunt facere, ut supra dictum est.
Et aliud dixit se nescire ; sed juravit in manibus prefati domini viceinquisitoris super sanctis Dei euvangeliis omnia per ipsam superius confessata fore vera, et ea vult manutenere coram omnibus.
Tunc prefatus dominus viceinquisitor dixit prefate confitenti an vellet conclusionem fieri super dicto suo processu et finem in eo imponere. Quequidem MargaritaPersona: prefatum dominum viceinquisitorem rogavit ut concluderet et finem imponeret dicto eius processui, submictendo se in contrarium non venire, renunciando juribus, etcAbbreviazione. Illico comparuit venerandus procuratoCorretto da: procuratory sacre fideiTermine: coram dicto domino viceinquisitore, petens concludi dictum processum et conclusionem fieri. Et z–conclusio processusMarginalia sul margine sinistro–z tunc prefatus dominus viceinquisitor conclusit et finem imposuit, etcAbbreviazione., presentibus honesto viro Johanne MonetiPersona: clericoTermine: , Francisco JacaudPersona: castellano dicti loci Dompni MartiniOrganizzazione: , PetroPersona: eius filio, Petro JacaudPersona: fratre dicti FrancisciPersona: , et Girardo dou ForPersona: , ac pluribus aliis dicti loci Dompni MartiniLuogo: testibus ad premissa vocatis et rogatis.

De dicti domini viceinquisitoris precepto

[Firma:] AndreasNell'originale: as ThovaciiPersona:
Signum notarile

[p. 363]Interruzione di pagina

[p. 364]Interruzione di pagina

Annotatione

  1. Cancellazione biffata: cor[am].↩
  2. Corretto da: deputato.↩
  3. Corretto da: vellet.↩
  4. Cancellazione biffata: ad[ucta].↩
  5. Cancellazione biffata: d.↩
  6. Cancellazione biffata: al.↩
  7. Corretto da: sed.↩
  8. Corretto da: ipso.↩
  9. Corretto da: pariter.↩
  10. Correzione all’altezza della riga, sostituisce: ad.↩
  11. Corretto da: .↩
  12. Cancellazione biffata: d.↩
  13. Marginalia sul margine sinistro.↩
  14. Marginalia sul margine sinistro.↩
  15. Correzione all’altezza della riga, sostituisce: cu.↩
  16. Corretto da: dixit.↩
  17. Corretto da: deinde.↩
  18. Correzione all’altezza della riga, sostituisce: guberto.↩
  19. Corretto da: et.↩
  20. Marginalia sul margine sinistro.↩
  21. Omissione, completato per analogia.↩
  22. Corretto da: iterum.↩
  23. Cancellazione biffata: his.↩
  24. Marginalia sul margine sinistro.↩
  25. Corretto da: procurator.↩
  26. Marginalia sul margine sinistro.↩
  1. Le procès reprend le 13 novembreData: 13.11.1498 et non le 9.↩
  2. Le même nom de démon est évoqué par Isabelle PeratPersona: (SDS VD D 1 22-1 : ACV, Ac 29, p. 402).↩
  3. « Petrus Menestrey seniorPersona:  » est dénoncé par François MarguetPersona: le 6 novembre 1498Data: 6.11.1498 (SDS VD D 1 21-1 : ACV, Ac 29, p. 384). Il s’agit sans doute du même.↩
  4. Il peut s’agir de Jean PilletPersona: , originaire de Saint-CiergesLuogo: , dénoncé par François MarguetPersona: le 6 novembre 1498Data: 6.11.1498 (SDS VD D 1 21-1 : ACV, Ac 29, p. 384).↩