SSRQ ZH NF I/2/1 214-1
Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen, I. Abteilung: Die Rechtsquellen des Kantons Zürich. Neue Folge. Erster Teil: Die Stadtrechte von Zürich und Winterthur. Zweite Reihe: Die Rechtsquellen der Stadt Winterthur. Band 1: Die Rechtsquellen der Stadt Winterthur I, da Bettina Fürderer
Citazione: SSRQ ZH NF I/2/1 214-1
Licenza: CC BY-NC-SA
Weihe der Pfarrkirche in Winterthur samt den Altären nach Baumassnahmen
1515 giugno 24 – 26. Winterthur
Descrizione della fonte
- Collocazione: STAW URK 1997
- Data di origine: 1515 giugno 24 – 26 Tradizione: Original
- Supporto alla scrittura: Pergament
- Formato l × a (cm): 45.0 × 29.0 (Plica: 4.0 cm)
- 1 sigillo:
- Generalvikar Balthasar Brennwald von KonstanzPersona: , cera con un bordo, gotico, pendente da una stricia di pergamena, ben conservato
- Lingua: latino
Commento
Die heutige Stadtkirche von WinterthurLuogo: wurde in der zweiten Hälfte des 11. oder in der ersten Hälfte des 12. Jahrhunderts erbaut und in der Folgezeit erweitert und umgestaltet. Die an derselben Stelle errichteten Vorgängerbauten aus Holz und Stein reichen zurück bis in das 7. oder 8. Jahrhundert. Zur Baugeschichte vgl. Windler 2014, S. 32-33, 39-45, 64-67.
Seit Ende des 13. Jahrhunderts kontrollierte der RatOrganizzazione: über städtische Pfleger das durch Stiftungen der Bürgerinnen und Bürger anwachsende Kirchenvermögen, vgl. SSRQ ZH NF I/2/1 8-1. Daher übernahm er auch die Initiative zu weiteren Baumassnahmen an der Kirche, die Errichtung des Südturms und die Erneuerung des Schiffs. Die Erweiterung des Gebäudes war notwendig geworden, nachdem die Einwohner der beiden Vorstädte 1482 in den Sprengel der Pfarrkirche integriert worden waren (SSRQ ZH NF I/2/1 123-1). Die vorgesehenen Standorte der Altäre nach dem Umbau notierte der WinterthurerLuogo: Stadtschreiber im Herbst 1487 in das Ratsbuch (STAW B 2/5, S. 268). Zu der Altarweihe und den vorangegangenen Baumassnahmen vgl. Illi 1993, S. 133-138; Ziegler 1933, S. 38-47; Ziegler 1900, S. 31-38.
Diese Bautätigkeit fiel in eine Phase, in der auf der ZürcherLuogo: Landschaft zahlreiche Kirchen erneuert oder umgebaut wurden. In dem vorreformatorischen Kirchenbauboom manifestiert sich nicht zuletzt das wachsende Selbstbewusstsein der Gemeinden und das Bedürfnis nach Repräsentation, vgl. Jezler 1988, S. 12, 68-71, 78-79.
Testo editionale
Nos, frater BaltasarPersona: , ordinis Fratrum PredicatorumOrganizzazione: , dei et apostolice sedis gratia episcopus TroyanusLuogo: 1, reverendi in Christo patris et domini, domini HugonisPersona: eadem gratia episcopi ConstantiensisLuogo: ,
in pontificalibus vicarius generalis, recongnoscimus per presentes, quod sub anno a nattivitate domini millesimo quingentesimo quintodecimo, die autem vicesima quarta a–mensis
mensisDa correggere in:
mensis–a iunii, ipsa videlicet die nattalisSic sancti Johannis baptistePersona: Data di origine: 24.6.1515, insignia pontificalia exequentes in oppido WintterturLuogo di origine: ConstantiensisLuogo: dyocesis et illic ecclesiam parrochialem de fundo
novo restauratam preter chorum consecravimus in honore sanctorum LaurenciiPersona: levite, PangraciiPersona: , AlbaniPersona: , martirum, similiter et altare die eadem in medio ante chorum infra duasQuantità: 2
ianuas consecravimus in honore sanctorum NicolaiPersona: , episcopi, SeveriPersona: , episcopi, et confessorum. Demum anno ut supra, die vere vicesima quinta mensis iuniiData di origine: 25.6.1515, in ecclesia parrochiali
oppidi prenominati, in WintterturLuogo: , iterum insignia pontificalia exequentes quinqueQuantità: 5 altaria denuo in lattere dextro eiusdem ecclesie consecravimus: altare igitur primum in lattere predicto circa ianuam eiusdem latteris in honore sanctorum AnthoniiPersona: , abbatis et confessoris ac principalis patroni, StefphaniPersona: , prothomartiris, ValentiniPersona: ,
DyonisiiPersona: cum sociis martirum, ArbogastiPersona: , WolfgangiPersona: , episcopi, ErhardiPersona: , episcopi, GalliPersona: , abbatis, JodociPersona: , confessoris, FransiciPersona: , patriarche ordinis Fratrum MinorumOrganizzazione: , AppoAggiunta al di sopra della rigablloniePersona: , virginis
et martiris, altare vero secundum in angulo latteris dextri in honore principaliter sancti Johannis, ewangelistePersona: , sancte et individue trinitatis, beatissime virginis
MariePersona: , FelicisPersona: et RegulePersona: Organizzazione: , martirum, CuͦnradiPersona: , episcopi et confessoris, sanctarumque Marie MagdalenePersona: , AffreePersona: cum sodalibus, JulianePersona: , virginis et martiris, et sancte PetronellePersona: .
Altare autem stertiumDa correggere in: tertiumc circa predictum principaliter consecravimus in honore sancti Johannis, baptistePersona: , sanctorum CrispiniPersona: et CrispinianiPersona: Organizzazione: , martirum, UͦdalrichiPersona: , episcopi et confessoris,
OnofriiPersona: , confessoris, TheodoriPersona: sanctarumque UrsulePersona: cum sodalibus, virginum et martirum. Altare quartum iuxtraDa correggere in: iuxtad ianuam chori dextri latteris in honore sancte et
individue trinitatis principaliterque consecravimus in honore sanctorum PetriPersona: et PauliPersona: Organizzazione: , appostolorum, AndreePersona: , appostoli, et JeronimiPersona: , confessoris. Sed altare quintum ad columpnam
dextri latteris erectum consecravimus singulariter in honore sanctorum Trium RegumOrganizzazione: sanctorumque MichaelisPersona: , archangeli, et omnium angelorum, JacobiPersona: maioris, appostoli,
MathiePersona: , appostoli, MarciPersona: , MatheiPersona: , ewangelistarum, decem milium martirumOrganizzazione: , MartiniPersona: , episcopi, DominiciPersona: , institutoris ordinis Fratrum PredicatorumOrganizzazione: , WendaliniPersona: , confessoris,
et sancte OttiliePersona: , virginis. Insuper anno locoque sepe nominatis iterum insignia exercentes die autem vicesima sexta mensis iuniiData di origine: 26.6.1515 alia quinque altaria
in sinistro lattere ecclesie predicte consecravimus cum cerimonialibus ad hoc requisitis. Altare igitur primum, quemDa correggere in: quode die eadem consecravimus, erectum ad colupnam singulariter in honore sancti SebastianiPersona: , martiris, sanctorumque JeoriiPersona: , VitiPersona: , UrbaniPersona: , pape, CosmePersona: et DamianiPersona: Organizzazione: , LucePersona: , ewangeliste, AppollinarisPersona: , martirum,
ElogiiPersona: , episcopi, RochiiPersona: , JoachimPersona: , confessorum, sanctarum AppolloniePersona: , virginis et martiris, ElizabethPersona: , lantgravie ac vidue. Altare vero secundum, quemDa correggere in: quodf die eadem consecravimus,
iuxta sinistram iuanuamDa correggere in: ianuamg chori in honore beatissime virginis MariePersona: , sanctorum JosephPersona: , nutritoris domini nostri Jesu ChristiPersona: , quatuor coronatorum et martirumOrganizzazione: .
Altare autem in angulo sepedicto consecravimus principaliter in honore omnium sanctorum, beatissime virginis MariePersona: , sancte crucis, epiphanie domini, MichaelisPersona: , archangeli, sanctorum
CristoforiPersona: , PanthaleonisPersona: , martirum, OschwaldiPersona: , regis, sanctarumque AffreePersona: et BarbarePersona: , virginum et martirum. Sed altare, quod constructum est inter altare beatissime virginis MariePersona: et omnium sanctorum, consecravimus in honore sancte KatherinePersona: , virginis et martiris, sanctorum GregoriiPersona: , pape, GebhardiPersona: , episcopi, sanctarum AgathePersona: , MargarethePersona: ,
VerenePersona: , virginum, altare vero quintum, quod eadem die consecravimus, ac de fundo novo erectum circa ianuam sinistri latteris in honore principaliter sancte AnnePersona: et
JoachimPersona: , parentum beatissime virginis MariePersona: , sanctorum PhilippiPersona: et JacobiPersona: Organizzazione: , appostolorum, sanctarumque DoratheePersona: , BarbarePersona: , virginum et martirum, BrigidePersona: , HelenePersona: et
ElizabethPersona: , statuentes dicte ecclesie sanctorum LaurenciiPersona: , PangraciiPersona: et AlbaniPersona: , martirum, anniversarium dedicationis diem in dominicam proximam ante festum
sancti LaurenciiPersona: , levite et martirisData: 10. agosto, altaris autem sancti NicolaiPersona: , episcopi, in dominicam proximam post festum sancti GalliPersona: , abbatisData: 16. ottobre, altaris vero sancti AnthoniiPersona: in lattere
dextro in dominicam secundam post festum pascheData: festività senza una data fissa, sed altaris sancti Johannis, ewanglistePersona: , in dominicam post asumptionis gloriose virginis MariePersona: Data: 15. agosto, altaris autem sancti Johannis,
baptistePersona: , in dominicam ante festum sancte Marie MagdalenePersona: Data: 22. luglio, altaris vero sanctorum PetriPersona: et PauliPersona: Organizzazione: , appostolorum, in dominicam proximam post festum eorundem appostolorumData: 29. giugno, altaris
Trium RegumOrganizzazione: in dominicam proximam post festum epiphanie dominiData: 6. gennaio, dedicationem altaris sancti SebastianiPersona: ponentes in dominicam proximam post festum eiusdem sanctiData: 20. gennaio, sed et altaris beatissime
virginis MariePersona: in dominicam proximam post festum nattivitatis MariePersona: , virginisData: 8. settembre, altaris vero sancti KatherinePersona: in dominicam post festum sancti MichaelisPersona: Data: 29. settembre, altaris autem omnium sanctorum in dominicam
post festum omnium sanctorumData: 1. novembre, ultimi vero altaris, sancte AnnePersona: , in dominicam proximam post festum sancte, sancte AnnePersona: Data: 26. luglio, singulis annisDurata ripetuta: 1 anno ibidem celebrandcelebrandum ac solempniter peragendperagendum.
Cupientes igitur, ut prefata ecclesia parrochialis in WintterturLuogo: cum suis altaribus congruis frequentetur honoribus Cristique fideles eo libentius confluant ad eandem,
quo ibidem dono celestis gratie se conspexerint uberius refectos, omnibus vere penitentibus, confessis et contritis, qui in supra dictorum tam ecclesie quam altarium sanctorum
patronorum sive sanctarum patronarum aut dedicationum predictorum festivitatibus devotionis causa confluxerint vota sua inibi persolvendo, et pro fabrica seu ornamentis
eorundem conservationumDa correggere in: conservationeh aut reparationumDa correggere in: reparationei manus porrexerint adiutrices, de omnipotentis dei misericordia ac beatorum PetriPersona: et PauliPersona: Organizzazione: , appostolorum eius, confisi sufragiis
auctoritate etiam ordinaria prefati domini nostri ConstantiensisLuogo: quadraginta diesPeriodo: 40 giorni indulgentiarum de iniunctis eis penitenciis misericorditer in domino relaxamus presentibus perpetuis futuris temporibus duraturamDa correggere in: duraturarumj. Harum testimonio litterarum nostro sigillo pontificali appenso roboraturum. Datum et actum anno, die
locoque prenominatis, indictione tercia.
Einweyhung der altare in der pfarkirchen zu WinterthurLuogo: , als selbige aus dem grund restaurirt
worden, außertdem chor, von BalthaßerPersona: , bruder des Prediger OrdensOrganizzazione: , unter bischoff HugoPersona: zu ConstantzLuogo: ,
anno 1515
Regesto