check_box zoom_in zoom_out
SSRQ SG III/4 78-1

Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen, XIV. Abteilung: Die Rechtsquellen des Kantons St. Gallen, Dritter Teil: Die Landschaften und Landstädte, Band 4: Die Rechtsquellen der Region Werdenberg: Grafschaft Werdenberg und Herrschaft Wartau, Freiherrschaft Sax-Forstegg und Herrschaft Hohensax-Gams, da Sibylle Malamud

Citazione: SSRQ SG III/4 78-1

Licenza: CC BY-NC-SA

Jahrrechnung von Ulrich Feiss, dem ersten Luzerner Landvogt der Grafschaft Werdenberg und der Herrschaft Wartau

1487 febbraio 9.

  • Collocazione: StALU URK 209/3021, fol. 2r–3r
  • Data di origine: 1487 febbraio 9 (fritag nechst nach Dorathe)
  • Tradizione: Aufzeichnung, Heft (unpaginiert) mit Pergamentumschlag
  • Supporto alla scrittura: Papier
  • Formato l × a (cm): 23.0 × 30.5
  • Lingua: tedesco

Diese Rechnung befindet sich in einem RechnungsbuchTermine: mit den jährlichDurata ripetuta: 1 annoen RechnungenTermine: der Landvögte von LuzernLuogo: von 1487Data: 1487 bis 1493Data: 1493. Die Rechnungen für die Herrschaft WartauLuogo: sind für die Jahre 1488Data: 1488 und 1489Data: 1489 von Ammann MüllerPersona: von Wartau Mitte Mai separat abgelegt und in das Heft eingetragen worden. Das Heft wurde ergänzt mit dem EidTermine: der UntertanenTermine: und strafrechtlichen BestimmungenTermine: (SSRQ SG III/4 79-1), einem InventarTermine: des Schlosses WerdenbergLuogo: unter Landvogt Ulrich FeissPersona: (SSRQ SG III/4 80-1) sowie einem Eid und einer OrdnungTermine: zum LandvogtTermine: (SSRQ SG III/4 81-1). Dem Heft wurden einige lose Einzel- und Doppelblätter beigelegt. Es handelt sich wohl um EntwürfeTermine: zu den Ergänzungen im Rechnungsbuch.

Testo editionale

|Interruzione di paginaDis ist miner herren rechebuchTermine: umb die grafschaft Werdenberg und der herschaft WartowLuogo: , angevangen uff fritag nechst nach DoratheePersona: anno dmAbbreviazione lxxxvijData di origine: 9.2.1487

Dis ist miner herren rêchenbuchTermine: umb die graveschafft Werdenberg und der herschafft WartowLuogo: , angevangen uff fritag nechst nach DoratheePersona: anno dmAbbreviazione lxxxvijData di origine: 9.2.1487

[fol. 1r]Interruzione di pagina [fol. 1v]Interruzione di pagina1 [fol. 2r]Interruzione di pagina a–

Uff donstag nechst nach sant DorotheePersona: n tag anno dmAbbreviazione lxxxvijData di origine: 8.2.1487 ist rechnung geben durch Ülrichen VeissPersona: en, vogt zuͦ Werdenberg und WartowLuogo: ,2 b von dem vergangnen jar von der graveschafft WerdenbergLuogo: und der herschafft WartowLuogo: wegen. Und ist in dem zyt gevallen zü Werdenberg und WartowLuogo: an stu̍renTermine: , an dienstenTermine: , an zinsenTermine: , an zechendenTermine: , an weissenTermine: , an vechTermine: , an bonenTermine: , an gerstenTermine: , an kornTermine: , an nussenTermine: , an rebenTermine: und an hanffTermine: , an anckenTermine: , zigerTermine: und keß zinßenTermine: , ouch vïschetzenTermine: , an winTermine: , so dis jars gevallen und gewachsen ist, das düt alles an einer summ zü gelt geslagen und yegklich stuck besunder gewerdet, wie das von dem graven angeben und das in dem urberbu̍chTermine: von stuck ze stuck geschriben stāt und tüt die summ namlich xjc xxiiij guldinValuta: 1124 fiorini 1 Valuta: 1 scellino . Daran gat ab, so der graffTermine: fu̍r geben hātt und sich das nit vindet, namlich lxviij guldinValuta: 68 fiorini und 2  ₰Valuta: 2 scellini .
Aber gevallen an vällenTermine: iij guldinValuta: 3 fiorini .
So dann gevallenn an büssenTermine: xvj guldinValuta: 16 fiorini minder vj Valuta: 6 scellini . Sûma düt an inen namlich mo und lxxv guldinValuta: 1075 fiorini ein ortValuta: 1 un quarto di fiorino .
Noch ist gefallen an vällen iij Termine: , sind vorhanden, hatt der vogt, und gehören minen herren zü.
Darwider, so hatt er usgeben, so er an beden slossenTermine: WerdenbergLuogo: und WartowLuogo: verbuwennTermine: und verdeckt hātt, ouch lönTermine: und umb spißTermine: , so die winrebenTermine: gebuwere und darin gewerchet hand, deßglich ander werchlu̍tTermine: , so da sust gewerchet hand, und denen umb spiß, so die tawenTermine: tuͦnd und tün söllen, ouch das u̇ber des vogts hushalten dis jares gangen ist mit knechtenTermine: und junckfrowenTermine: lönen und anders, so daru̍ber gangen, als er dz eigentlich von stuck ze stuck gerechnet hatt. Und düt sin usgeben und cost ijc guldin und v guldinValuta: 205 fiorini xiij Valuta: 13 scellini viij hlrValuta: 8 haller .
Item aber ist costen daruff gangen, so im sloß an weissen und kernen verbrucht ist, und an schulden, so der vogt inen geben hatt, so im gewerchet hand in winrebenn ald sust ander werch, das ist lxxvij schöffelMisura del volume: 77 moggii frumento und iiɉ fiertel an weissenMisura del volume: 2.5 quarti frumento .
Und an korn xv schöffelMisura del volume: 15 moggii grano und iij fiertelMisura del volume: 3 quarti grano , das dut an gelt wie das im urberbuͦch angeslagen ist lxxx guldinValuta: 80 fiorini .
Item aber über das hußTermine: gangen an den güternTermine: , so der vogt selbs hātt und buwt und aber in sim innemen im zü gerechnet ist: Das ist des ersten der Ober GrabenLuogo: , der ist für x guldinValuta: 10 fiorini zinß angeslagen. So hatt er die Buchser WißLuogo: , ist ouch fur x guldinValuta: 10 fiorini zins angeslagen. Ouch den krießgartTermine: , ein wingartenTermine: und ein krutgartenTermine: , das ist ouch fu̍r iiij guldinValuta: 4 fiorini an zinß angeslagenn.
Also düt sin usgeben umb das, so obgemeldet ist, an einer summ, als er das alles eigentlich von stuck ze stuck gerechnet hatt und düt an siner summ namlich iijc und viiij guldinValuta: 309 fiorini xiij Valuta: 13 scellini viij hallerValuta: 8 haller .
Item aber so hatt der vogt usgeben, so in miner herren dienst und nutz komen ist: Des ersten, das er zwen ochsenTermine: koufft, so der [fol. 2v]Interruzione di pagina vogt hātt, und gehörren minen herren zü umb salpeterTermine: . Und dem schriberTermine: von Werdenberg ze lonTermine: geben von dem kouffbrieffTermine: ze machen umb Werdenberg3 und WartowLuogo: , ouch dem weibelTermine: daselbs ein kleidTermine: , desglich, das er zwo kü koufft hatt, sind vorhanden und gehörren minen herren zü. Ouch als er usgeben hatt zerungTermine: im und den bottennTermine: von Werdenberg, so in dem stoßTermine: zwu̍schent minen herren und den EitgenossenOrganizzazione: Nell'originale: Eitgnen ist gan EinsidlenLuogo: uff den tag und wider heim, verzert hand, das tüt, so vorstatt, xljc guldenValuta: 41 fiorini iiij Valuta: 4 scellini .
Sûma das alles abgezogenn und eins gegen dem andren gerechnet, so ist noch u̇ber das alles noch gevallenn und vorhandenn vijc und xviiij guldinValuta: 719 fiorini xxxij Valuta: 32 scellini iiij hallerValuta: 4 haller .
Daran hatt der vogt angends bar gewert jc Rinischer guldinValuta: 100 fiorini renano.
Sûma no stat us, so der vogt sol und gevallen, ist namlich vjc und xviiij guldinValuta: 619 fiorini xxxij Valuta: 32 scellini iiij hlrValuta: 4 haller . Dasselb ist an win, an korn im sloß vorhanden, mer und nit minder.
d–Daran hat der vogt bar gewert mim gefatterTermine: HoldermeyerPersona: , seckelmeister, hundert guldenValuta: 100 fiorini uff samstag nach des helgen krûtz tag ze meyen in dissem jarData di origine: 5.5.1487, aber hat er gewert lx guldinValuta: 60 fiorini uff mendagData di origine: 2.7.1487 e–vor sant UͦlrichPersona: s tagAggiunta sul margine sinistro–e.Aggiunta all’altezza della riga da un’altra mano–d
Item aber ist costTermine: u̍ber das hushabenTermine: gangenn und im sloßTermine: verbrucht, so von dem graven koufft ist, kornTermine: , haberTermine: und höwTermine: , als er in das sloß komen und hushaben solt, tüt xxiiij guldinValuta: 24 fiorini xij Valuta: 12 scellini vj ₰Valuta: 6 centesimi und dann darzuͦ xviiij schöffelMisura del volume: 19 moggii grano und iij fiertel kornMisura del volume: 3 quarti grano . Das alles söllen min herren dem graven, min herren graff Johans Peter von MosaxPersona: , noch gelten und ist in keiner rechnung begriffen noch gerechnet.
Item so ist im sloß zü WerdenbergLuogo: noch vorhanden an fleischTermine: , höwTermine: und anders und vor in dem usgeben verrechnet und besser dann xx guldinValuta: 20 fiorini ist, das hatt und kumpt minen herren und dem vogt uff das nechst komend jar zü nutz.
Item die höffTermine: WartwoLuogo: , so der graff verkoufft und geben hatt f–umb umbCorretto da: umb–f viiijc und l guldinValuta: 950 fiorini , und hand gulten zü zinß umb xliiij schöffel: 44 moggii und gilt ein schöffel: 1 moggio ɉ guldinValuta: 0.5 fiorino . Das duͤt jerlichs zinses zü gelt geslagen xxij guldinValuta: 22 fiorini . So tünd aber die viiijc und l guldinValuta: 950 fiorini , wann die zü gu̍ltTermine: geslagen xxValuta: 22 fiorini , umb ein düt jerlich ze zinß xlviij guldenValuta: 48 fiorini . Und daran hant die von WartowOrganizzazione: , so den kouff getan hand, mim gevatter, seckelmeister Hans HoldermeyerPersona: , gewert iijc guldinValuta: 300 fiorini uff fritag nach DorotheaPersona: im lxxxvij jareData di origine: 9.2.1487. g–So ist an dz gelt bezalt xxx guldenValuta: 30 fiorini , dem gräffen ist ouch verdetigetTermine: , noch sol an sy vjc und xx guldinValuta: 620 fiorini .Aggiunta all’altezza della riga da un’altra mano–g
h–Item aber hat der fogt gewert dem statschriberTermine: xxxv guldinValuta: 35 fiorini , sint komen an dz umgeltTermine: Aggiunta al di sotto della riga da un’altra mano–h.
[fol. 3r]Interruzione di pagina
Item der vogt hat gewert min gefatter, seckelmeister Wernherr von MeggennPersona: , xlviij gulden an Oͤsterricheschen plappartNell'originale: plaValuta: 48 fiorini dell'Austria, dz hat Jackob JegerPersona: brächt.
Item xviiij gulden an altten plappartNell'originale: pla und an krûtzerenValuta: 19 fiorini .
Item x gulden an dicken plappartNell'originale: plaValuta: 10 fiorini .
Item xxxv gulden in goldValuta: 35 fiorini .
Item iij tugattenValuta: 3 ducati .
Item ij Ūttrisch guldenValuta: 2 fiorini di Utrecht.
Item xxxvj  an unser mūntzValuta: 36 scellini di Lucerna.
Item aber gewert, so TalheinPersona: brächt hat, des ersten lv gulden in goldValuta: 55 fiorini .
Item cxxvj gulden an krūtzeren und krūtz plappartNell'originale: plaValuta: 126 fiorini .
Item ij Ūttrischs guldenValuta: 2 fiorini di Utrecht.
Item viij guldenValuta: 8 fiorini und xxiij  an unser mūntzValuta: 23 scellini di Lucerna, ij lib hlrValuta: 2 libbre fūr ein guldenValuta: 1 fiorino .Termine:
Item aber gewert ijc und iiɉ guldenValuta: 202.5 fiorini gräff HeinrichPersona: 4 an sin libdingTermine: .
Item allso so hat er fūr bezalt hundert guldenValuta: 100 fiorini xx Valuta: 20 scellini .–a [...]Irrilevanza editoriale5

Annotatione

  1. Soppressione da una mano più recente.
  2. Soppressione: rechnungTermine: .
  3. Soppressione: .
  4. Aggiunta all’altezza della riga da un’altra mano.
  5. Aggiunta sul margine sinistro.
  6. Corretto da: umb.
  7. Aggiunta all’altezza della riga da un’altra mano.
  8. Aggiunta al di sotto della riga da un’altra mano.
  1. Der Umschlag des Hefts ist nicht beschriftet.
  2. Ulrich Feiss war von 1486–1489 der erste Luzerner Vogt in Werdenberg (HLS).
  3. Verkauf von Schloss, Stadt und Grafschaft Werdenberg und Schloss und Herrschaft Wartau durch Graf Johann Peter von Sax-MisoxPersona: an LuzernOrganizzazione: am 29. Oktober 1485Data: 29.10.1485, siehe LAGL AG III.2405:009.
  4. Graf Heinrich von Sax-Misox, Vater von Johann Peter von Sax-MisoxPersona: .
  5. Es folgen auf S. 5–17 weitere Rechnungen der Landvögte. 1488Data: 1488 und 1489Data: 1489 legen Landvogt Ulrich FeissPersona: für WerdenbergLuogo: und Ammann MüllerPersona: von Wartau für die Herrschaft WartauLuogo: wieder Rechnung ab (S. 5–9). Es folgen 1490Data: 1490, 1491Data: 1491 und 1492Data: 1492 die Rechnungen von Hans SonnenbergPersona: , nachfolgender Landvogt von Werdenberg und WartauLuogo: (S. 10–15). Als letzter Landvogt folgt Hans GrepperPersona: , der im Januar 1493Data: 1493 die Rechnung ablegt (S. 16–17).