SSRQ ZH NF II/11 9-1
Sammlung Schweizerischer Rechtsquellen, I. Abteilung: Die Rechtsquellen des Kantons Zürich. Neue Folge. Zweiter Teil: Rechte der Landschaft. Band 11: Die Obervogteien um die Stadt Zürich, da Ariane Huber Hernández e Michael Nadig
Citazione: SSRQ ZH NF II/11 9-1
Licenza: CC BY-NC-SA
Rechte und Pflichten des Kustos des Grossmünsterstifts in Oberhausen und Stettbach sowie der Eigenleute
1370 maggio 4.
Commento
Diese lateinische Fassung der Offnung von OberhausenLuogo: ist nur als Abschrift im Kelleramtsurbar des GrossmünstersOrganizzazione: überliefert, eine originale Ausfertigung ist nicht erhalten. Die vorliegende lateinische Fassung bildet die Vorlage der deutschen Version von 1393Data: 1393 (SSRQ ZH NF II/11 12-1). Die deutsche Version ist kürzer gehalten und enthält keine Invocatio. Die lateinische Version weist 19 Artikel auf, die deutsche Fassung 20 Artikel, deren Reihenfolge ab Artikel 6 beinahe dieselbe ist, abgesehen von Artikel 4 der lateinischen Version, der in der deutschen Version als Artikel 14 eingeschoben wurde. Der erste Artikel der deutschen Fassung hat keine direkte Entsprechung in der lateinischen Fassung. In dieser älteren Version nennt sich zu Beginn Werner von RinachPersona: als Thesaurar, in der jüngeren Diethelm von GörwihlPersona: . Die Tatsache, dass diese lateinische Version nicht wie bei den Höfen in anderen Dörfern in den Statutenbüchern enthalten ist, lässt vermuten, dass diese Rechte erst nach 1346Data: 1346, vielleicht tatsächlich erst unter Werner von RinachPersona: verschriftlicht wurden.
Testo editionale
Rotulus conventionum inter custodem et villanos
In nomine domini amen. Sciendum est, quod anno nativitatis eiusdem 1370 die quarta mensis maiData: 4.5.1370 qui fuit annus
proximus electionis mei Wernheri de RinachPersona: thesaurarii et canonici ecclesię prepositure ThuricensisOrganizzazione:
Constantiensis diocesisOrganizzazione: , ego WernherusPersona: thesaurarius in villa OberhusenLuogo: habui placita generalia, nuncupata meientaͤding, et tunc iuxta consuetudines hactenus per thesaurarium ecclesie suprascripte
observatas ex affirmatione villanorum ibidem existentium, morantium et convocatorum ad
mei WernheriPersona: inquisitionem et investigationem et villanorum predictorum in iure responsionem et confessionem reperta sunt iura et onera ac iurisdictio thesaurarii hominum
ville et curiarum ibidem morantium et existentium in modo, qui subinfertur.
Et primo tunc fuit ibidem iuridice probatum, quod in OberhusenLuogo: iurisdictio temporalis in
omnibus causis civilibus pertinet ad thesaurarium ecclesie prepositure prefatę et cum districtu eiusdem villę
a rivulo nuncupato der SebachLuogo: usque infra pontem nuncupatum die GlattbruggLuogo: ad longitudinem et latitudinem, longitudinis trium virorum aut quod unus vir tribus vicibus cum ambobus [fol. 78v]Interruzione di pagina
a–cum ambobusDa correggere in: –a brachiis extentis posset mensurare, in vulgari drier klafterMisura dell'area: 3 klafter lang. Et ubi illa longitudo et latitudo terre infra pontem prefatum situate esset clausa vel obstructa per sepes, ostiola, fossatum
seu quovis alio modo, illa debent aperiri villanis de OberhusenLuogo: quandocumque et quocienscumque voluerint et eis
necessarium videbitur per homines ad quos latitudo seu longitudo eiusdem terre dinoscitur pertinere; et ubi non aperirentur, extunc villani in OberhusenLuogo: possunt aperire sine contradictione quorumcunque.
Item omnia parva iudicia et omnes questiones civiles ibidem pertinent ad thesaurarium ecclesie supradicte exceptis
causis criminalibus, in vulgari nuncupatis tüp und frefen.
Item si quando villani eiusdem ville OberhusenLuogo: citati fuerint coram iudice seu officiali curię ConstantiensisOrganizzazione:
ratione debitorum et huius citationis intimaverint thesaurario supradicto, ipse thesaurarius cum ipsis coram iudice
seu officiali supradicto debet comparere et allegare forum et offerre debet se velle facere iusticiam querelantibus
et etiam ipsis iusticiam facere debet; sed ubi isti citati huius citationis thesaurario non intimarent, extunc per se debent
comparere et se defendere.
Item omni annoDurata ripetuta: 1 anno thesaurarius supradictus debet habere placita generalia tempore estivaliPeriodo: estate et hiemaliPeriodo: inverno, in vulgari nuncupata
meienData: maggiotaͤding und herpstPeriodo: autunnotaͤding. Et cum thesaurarius huiusmodi placita per se vel alium vult habere, debet
facere citari vel vocari per suum officialem omnes, quorum interest, et specialiter omnes, qui aliqua bona possident
a thesaurario supradicto. Et ista placita tempore estivaliPeriodo: estate debet habere prima die mensis maiData: 1. maggio, seu autumniPeriodo: autunno, et tunc omnes
habentes bona immobilia in longitudine vel latitudine septem pedumMisura lineare: 7 piedi si vocati fuerint dicta die
primam diem huiusmodi placiti precedentem, tenentur comparere in illa die placiti coram thesaurario supradicto
seu tunc pro ipso presidenti. Et quicumque illa die non comparuerit, condemnatus est ad mulctam trium solidorumValuta: 3 scellini
usualium, alias ad vadia, in vulgari nuncupata einung, et ubi non vocaret eos vel aliquem ex eis,
non vocati ad nullam iusticiam protunc thesaurario sunt obligati vel astricti.
Item mollitor aput pontem nuncupatum GlattbruggLuogo: nulla pecora vel greges habere debet nisi
dumtaxat unum canem et unam cattam.
Item thesaurarius debet defendere villanos in OberhusenLuogo: et pro eis intercedere, ne compellantur
solvere yminos et gabellas, in vulgari nuncupatas ungelt, in opido ThuricensiLuogo: .
Item ubi, quotiens et quando villani in OberhusenLuogo: inter se ordinant, imponunt seu faciunt vadia
seu mulctas, in vulgari einung nuncupatas, propter faciendas sepes seu fossata ad defendendum
segetes, agros vel prata vel ad metendum frumenta vel ad reserandum fenum vel in casibus similibus,
in his casibus tercius denarius illarum mulctarum pertinet thesaurario. Sed in casu, ubi villani prefati
propter potentiam et resistentiam illorum qui huiusmodi mulctarum penas inciderint duas alias portiones ipsarum mulctarum ipsos concernentes non possent conquirere, thesaurarius, antequam terciam
partem sicut premittitur ipsum concernentem exigat aut recipiat, debet auxilium prestare pro posse
et ipsis villanis cooperari ut due partes ipsos concernentes similiter ipsis solvantur sicut ipsi thesaurario.
Item itinera et actus de mensibus maiData: maggio et autumniPeriodo: autunno, nuncupata in vulgari evaden, cum
mulctis seu vadiis, vulgariter nuncupatur einung, pertinent soli thesaurario.
Item thesaurarius prima die mensis maiData: 1. maggio cuiuslibet anniDurata ripetuta: 1 anno debet habere iudicium et tunc debet iudicare et iusticiam
facere omnibus indifferenter super iuribus et proprietatibus et hereditariis, super viis, semitis et itineribus
publicis et per totum annum potest et debet iudicare super debitis.
Item villani de OberhusenLuogo: vinum in quo sunt thesaurario obligati, quod est in summa quinque dimidium quartaleMisura del volume: 2.5 quarti vino vel plus vel minus, debet esse optimum vinum quod TuregiLuogo: venditur preter unum, debent
thesaurario solvere in festo beati Stephani prothomartirisData: 26. dicembre (scadenza). Et eadem die thesaurarius debet dare predictis villanis
vinum solventibus unum prandium et ad bibendum in eodem prandio de vino quod solvunt.
Item quicumque possidet bona thesaurarię in longitudine vel latitudine septem pedumMisura lineare: 7 piedi , si ille moritur,
sui heredes tenentur solvere unum mortuarium, in vulgari nuncupatum ein val, videlicet
melius caput de pecoribus que habuit vel melius vestimentum aut melius panzerium uno dumtaxat
excepto, nisi forsan heredes vel amice componerent ad gratiam thesaurarii se afferendo cum effectu.
Et senior heres solvere debet huiusmodi mortuarium, nisi forsan bona heredum sint divisa, et illo
casu quilibet heredum debet ad gratiam thesaurarii concordare cum ipso cum quolibet teneatur ad solvendum huiusmodi [fol. 79r]Interruzione di pagina
mortuarium. Sed ubi una mulier succedit, nullum solvit mortuarium.
Item villani in OberhusenLuogo: habent ius piscandi in fluvio nuncupato die GlattLuogo: undique in districtu eiusdem
thesaurarii per circulum anni, quantum ipsi indigant ad comedendum, non tamen ad vendendum, sed in xlaquadragesimaData: festività senza una data fissa possunt in eodem
fluvio piscari ad vescendum et vendendum et alias in quemcumque modum voluerint aut ipsis utile videbitur.
Item villani prefati habent unam piscinam, in vulgari nuncupatam ein langwat, in rivulo nuncupato
der EbachLuogo: , et ibidem piscari possunt quando et quotiens voluerint ad vescendum et ad vendendum prout ipsis
placuerit et per nullum debent impediri. Et ubi reperirent alios extraneos ibidem piscantes, illos debent
et possunt prohibere, et ubi ad huiusmodi prohibitionem essent minus potentes, thesaurarius ad prohibendum premissa
suum adiutorium ipsis tenetur impartiri et ipsos defendere.
Item quicumque homines sunt residentes in villa ObrenhusenLuogo: sive sint homines proprii monasteriorum loci
HeremitarumOrganizzazione: , Augie MaiorisOrganizzazione: , Sancti GalliOrganizzazione: , Sanctorum Felicis et RegulęOrganizzazione: , exceptis hominibus qui habent ibidem possessiones
conductas, in vulgari nuncupatas verlehent lüte, illi habent paritatem inter se, in vulgari ein
gnosschaft, et ad invicem sine cuiuscumque contradictione possunt matrimonialiter coniungi et sibi ad invicem
in bonis per ipsos in ipsorum morte derelictis succedunt. Et si nullum habent consanguineum in propinquo
gradu, extunc non advocatus in KiburgLuogo: sed vicinus eorum vicinior in prefata villa ObernhusenLuogo: residens
vel continuam moram trahens in dictis bonis per ipsos derelictis ut et tanquam heres vicinior succedit,
succedere potest et debet.
Item omnes illi homines de quibus premittitur, quotquot sunt in villa ObernhusenLuogo: prefata sicut premittitur residenciam
aut moram continuam trahentes, possunt, quando et quotienscumque volunt, residenciam in prefata villa deserere
et ab ea recedere et ad residendum seu moram continuam trahendum ad alia loca, ubicumque voluerint, se
transferre libere sine cuiuscumque contradictione. Et si volunt residere in opido ThuricensiLuogo: , extunc statim
cum intrando dictum opidum venerint ad petram magnam, in vulgari nuncupatam der Groß FluͦLuogo: ,
et illam precesserint ipsamque posttergaverint in nullo plus obbligati sunt vel astricti advocato
in KiburgLuogo: ad serviendum vel obediendum, nisi forte cumLettura incertac ipsorum recedentium vel recedentis recessum
recedens in aliquam penam vel mulctam seu emendam inciderit advocato supradicto solvendam
ad satisfaciendum de pena, mulcta seu emenda supradicta, advocatus in KiburgLuogo: eundem recedentem
potest arrestare, capere seu detinere donec predicto advocato per recedentem vel recedentes prefatos fuerit
satisfactum aut cum ipso amicabiliter concordatum.
Item fossatum, dictum vulgariter der egrab, omni tempore debet patere omnibus et semper esse apertum in eum eventum
ubi venirent inundationes aquarum, quod illa fossata defendunt transeuntes, ipsorum pecora et vecturas
eorum. In casu autem ubi possidentes et habentes fossatum supradictum ipsum fossatum non haberent
apertum, emendare debent et emendam facere thesaurario, villanis eiusdem ville ac aliis, ad quos
pertinet, secundum consuetudinem ville et districtus in OberhusenLuogo: .
Item quandocumque thesaurarius supradictus habere vult placita generalia de mensibus maiData: maggio et autumniPeriodo: autunno
quemcumque villanum ville ObernhusenLuogo: apprehens in oppido ThuricensiLuogo: , illi villano precipere potest
ut preintimet omnibus, quorum interest, terminum et dictum placitorum predictorum.
Item similiter potest omnibus villanis supradictis et ipsorum singulis precipere ut visitent custodias, in vulgari
nuncupatas efaden, sepium, hostiolarum et fossatum circa tempus estivalePeriodo: estate et autumnalePeriodo: autunno, et deDa correggere in: dentd
visitationum relationem et quicumque ipsorum ad mandatum prefati thesaurarii recusaret hoc facere,
debet et tenetur solvere mulctam trium solidorumValuta: 3 scellini thesaurario supradicto.
Item nullus vicinorum ville seu villanorum in ObrenhusenLuogo: debent pecora sua ducere ad pascua
seu almendas ville in ObrenhusenLuogo: nisi de villanorum in OberhusenLuogo: consensu expresso processerit.
Descrizione della fonte